ozi

A na-akọwakarị ọrụ ịme ọgwụ mgbochi dị ka enweghị ekele. N’okwu Bill Foege, bụ́ otu n’ime ndị dibịa bekee n’ụwa, ọ dịghị onye ga-ekele gị maka ịzọpụta ha n’ọrịa ọ na-amabughị na ha nwere.”

Mana ndị dọkịta ahụike ọha na-arụ ụka na nlọghachi na ntinye ego dị oke elu n'ihi na ọgwụ mgbochi na-egbochi ọnwụ na nkwarụ, karịsịa maka ụmụaka. Yabụ kedu ihe kpatara na anyị anaghị eme ọgwụ mgbochi maka ọrịa ndị ọzọ enwere ike igbochi ọgwụ mgbochi? Ihe kpatara ya bụ na ọgwụ mgbochi ga-adị irè ma dị mma ka e wee jiri ya mee ihe na ndị nwere ahụike, nke na-eme ka usoro mmepụta ọgwụ mgbochi dị ogologo ma sie ike.

Tupu afọ 2020, nkezi oge site na echiche mbụ ruo na ikike nke ọgwụ mgbochi bụ afọ 10 ruo 15, yana oge kacha nso bụ afọ anọ (ọgwụ mgbochi mumps). Ịmepụta ọgwụ mgbochi COVID-19 n'ime ọnwa 11 bụ ihe pụrụ iche, nke mere ka o kwe omume site n'ọtụtụ afọ nke nyocha bụ isi na nyiwe ọgwụ mgbochi ọhụrụ, nke kachasị mRNA. N'ime ha, onyinye nke Drew Weissman na Dr. Katalin Kariko, ndị natara 2021 Lasker Clinical Medical Research Award, dị mkpa karịsịa.

Ụkpụrụ dị n'azụ ọgwụ mgbochi nucleic acid gbanyere mkpọrọgwụ na iwu etiti Watson na Crick nke a na-edegharị DNA n'ime mRNA, na a sụgharịrị mRNA ka ọ bụrụ protein. Ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ afọ 30 gara aga, e gosiri na iwebata DNA ma ọ bụ mRNA n'ime cell ma ọ bụ ihe ọ bụla dị ndụ ga-egosipụta protein ndị e ji usoro nucleic acid kpebisie ike. N'oge na-adịghị anya ka nke ahụ gasịrị, a kwadoro echiche ọgwụ mgbochi nucleic acid mgbe egosiri protein ndị sitere na DNA exogenous gosipụtara na-ebute nzaghachi nchebe. Otú ọ dị, a kpaara ngwa ngwa ngwa ngwa nke ọgwụ mgbochi DNA, na mbụ n'ihi nchegbu nchekwa metụtara itinye DNA n'ime genome mmadụ, na mgbe e mesịrị n'ihi ihe isi ike nke ịkwalite nnyefe DNA nke ọma n'ime oghere.

N'ụzọ dị iche, mRNA, n'agbanyeghị na ọ nwere ike ịnweta hydrolysis, ọ dị ka ọ dị mfe ịchịkwa n'ihi na mRNA na-arụ ọrụ n'ime cytoplasm na ya mere ọ dịghị mkpa ịnye acid nucleic n'ime oghere. Afọ iri nke nyocha bụ isi nke Weissman na Kariko, na mbụ n'ụlọ nyocha nke ha na emesịa ka ha nyechara ụlọ ọrụ abụọ teknụzụ biotechnology ikike (Moderna na BioNTech), butere ọgwụ mgbochi mRNA bụrụ eziokwu. Gịnị bụ isi ihe mere ha ji nwee ihe ịga nke ọma?

Ha meriri ọtụtụ ihe mgbochi. A na-amata mRNA site na ndị na-anabata usoro nnabata nke usoro ahụ ji alụso ọrịa ọgụ (FIG. 1), gụnyere ndị òtù Toll-dị ka ezinụlọ nnata (TLR3 na TLR7 / 8, nke nwere mmetụta RNA okpukpu abụọ na otu eriri, n'otu n'otu) na retinoic acid na-ebute ụzọ mkpụrụ ndụ I protein (RIG-1), nke n'aka nke ya na-ebute mbufụt na cell nke RIG. Na-amata RNA dị mkpụmkpụ nke nwere eriri abụọ ma mee ka ụdị interferon rụọ ọrụ, si otú a na-eme ka usoro ahụ ji alụso ọrịa ọgụ rụọ ọrụ). Ya mere, ịgbanye mRNA n'ime anụmanụ nwere ike ịkpata akpata oyi, na-atụ aro na ọnụọgụ mRNA nke enwere ike iji mee ihe n'ime mmadụ nwere ike kpachapụrụ anya iji zere mmetụta ndị na-adịghị anabata.

Iji chọpụta ụzọ isi belata mbufụt, Weissman na Kariko malitere ịghọta ụzọ ndị na-anabata ụkpụrụ si amata ọdịiche dị n'etiti RNA sitere na pathogen na RNA nke ha. Ha chọpụtara na ọtụtụ Rnas intracellular, dị ka ribosomal Rnas bara ọgaranya, gbanwere nke ukwuu ma kwuo na mgbanwe ndị a mere ka Rna nke ha nwee ike ịgbanahụ nrịanrịa.

Ọganihu dị mkpa bịara mgbe Weissman na Kariko gosipụtara na iji pseudouridine gbanwee mRNA kama nke anyịididine belatara ịgbalite ọrịa ahụ ma na-ejigide ikike itinye protein. Mgbanwe a na-abawanye mmepụta protein, ihe ruru ugboro 1,000 nke mRNA na-agbanweghị agbanwe, n'ihi na mRNA a gbanwere na-agbanarị nrịanrịa site na protein kinase R (ihe mmetụta nke na-achọpụta RNA wee phosphorylates ma na-arụ ọrụ mmalite mmalite ntụgharị eIF-2α, si otú ahụ mechie nsụgharị protein). Pseudouridine megharịrị mRNA bụ ọkpụkpụ azụ nke ọgwụ mgbochi mRNA nwere ikike nke Moderna na Pfizer-Biontech mepụtara.

Ọganihu ikpeazụ bụ ịchọpụta ụzọ kacha mma isi tinye mRNA na-enweghị hydrolysis yana ụzọ kacha mma isi nyefee ya na cytoplasm. A nwalela ọtụtụ usoro mRNA n'ụdị ọgwụ mgbochi megide nje ndị ọzọ. Na 2017, ihe akaebe ụlọ ọgwụ sitere na nnwale ndị dị otú ahụ gosipụtara na mkpuchi na nnyefe nke ọgwụ mRNA nwere nanoparticles lipid kwalitere immunogenicity ka ọ na-edobe profaịlụ nchekwa enwere ike ijikwa.

Nkwado ọmụmụ na anụmanụ egosila na lipid nanoparticles lekwasịrị anya antigen-na-eweta mkpụrụ ndụ na igbapu lymph nodes ma na-enyere nzaghachi site n'ịkwalite nke kpọmkwem ụdị follicular CD4 helper cell T cell. Selụ T ndị a nwere ike ịbawanye mmepụta nke mgbochi mmadụ, ọnụ ọgụgụ nke mkpụrụ ndụ plasma dị ogologo ndụ na ogo nzaghachi cell B tozuru okè. Ọgwụ mgbochi COVID-19 mRNA abụọ nwere ikike ugbu a na-eji usoro nanoparticle lipid.

Ọ dabara nke ọma, enwere ọganihu ndị a na nyocha bụ isi tupu ọrịa a na-efe efe, na-ekwe ka ụlọ ọrụ na-emepụta ọgwụ wulite na ọganiihu ha. Ọgwụ mgbochi mRNA dị mma, dị irè ma mepụta ọtụtụ. A na-enye ihe karịrị ijeri 1 ijeri ọgwụ mgbochi mRNA, yana ịkwalite mmepụta ihe ruru ijeri 2-4 na 2021 na 2022 ga-adị mkpa maka ọgụ zuru ụwa ọnụ megide COVID-19. N'ụzọ dị mwute, enwere oke ahaghị nhata n'inweta ngwaọrụ ndị a na-azọpụta ndụ, yana ọgwụ mgbochi mRNA a na-enye ugbu a na mba ndị nwere nnukwu ego; Ma ruo mgbe mmepụta ọgwụ mgbochi ruru oke ya, ahaghị nhata ga-adịgide.

N'ụzọ sara mbara karị, mRNA na-ekwe nkwa chi ọbụbọ ọhụrụ n'ihe gbasara ịgba ọgwụ mgbochi ọrịa, na-enye anyị ohere igbochi ọrịa ndị ọzọ na-efe efe, dị ka imezi ọgwụ mgbochi flu, na imepụta ọgwụ mgbochi maka ọrịa dịka ịba, HIV, na ụkwara nta nke na-egbu ọnụ ọgụgụ dị ukwuu nke ndị ọrịa ma na-adịghị arụ ọrụ nke ọma na usoro ọdịnala. Ọrịa ndị dị ka ọrịa kansa, bụ nke a na-ewerebu dị ka ihe siri ike ịnagide n'ihi obere ohere nke ịmepụta ọgwụ mgbochi na mkpa maka ọgwụ mgbochi ahaziri onwe ya, nwere ike ịtụle ugbu a maka ịmepụta ọgwụ mgbochi. mRNA abụghị naanị maka ọgwụ mgbochi. Ọtụtụ ijeri doses nke mRNA anyị tinyegoro n'ime ndị ọrịa ruo taa egosila na nchekwa ha, na-emeghe ụzọ maka ọgwụgwọ RNA ndị ọzọ dị ka nnọchi protein, nnyonye anya RNA, na CRISPR-Cas (ụyọkọ oge niile nke mmegharị mkpụmkpụ mkpụmkpụ palindromic na-ejikọ na Cas endonucrenases) na-edezi mkpụrụ ndụ. Mgbanwe RNA ka malitere.

Ihe ndị Weissman na Kariko rụzuru na sayensị echekwala ọtụtụ nde mmadụ, na njem ọrụ Kariko na-aga n'ihu, ọ bụghị n'ihi na ọ bụ ihe pụrụ iche, kama n'ihi na ọ bụ ụwa niile. Otu onye si na mba dị n'Ebe Ọwụwa Anyanwụ Europe, ọ kwagara United States ka ọ gbasoo nrọ sayensị ya, naanị ka ọ gbasoro usoro ọchịchị US, afọ nke ego nyocha na-adịghị mma, na mbelata. Ọbụna o kwetara ka e belata ụgwọ ọrụ iji mee ka ụlọ nyocha ahụ na-aga n'ihu ma gaa n'ihu na nyocha ya. Njem sayensị Kariko abụrụla nke siri ike, nke ọtụtụ ụmụ nwanyị, ndị mbata na ndị pere mpe na-arụ ọrụ na agụmakwụkwọ maara nke ọma. Ọ bụrụ na ị nwetụla ihu ọma izute Dr. Kariko, ọ na-egosipụta ịdị umeala n'obi pụtara; O nwere ike ịbụ ihe isi ike ndị ọ na-enwe n’oge gara aga mere ka ọ gbadaa n’ala.

Ịrụsi ọrụ ike na nnukwu mmezu nke Weissman na Kariko na-anọchite anya akụkụ ọ bụla nke usoro sayensị. Enweghị nzọụkwụ, enweghị kilomita. Ọrụ ha dị ogologo ma sie ike, chọrọ ike, amamihe na ọhụụ. Ọ bụ ezie na anyị agaghị echefu na ọtụtụ ndị mmadụ gburugburu ụwa enweghị ohere ịnweta ọgwụ mgbochi, ndị anyị nwere ohere nke ịgba ọgwụ mgbochi megide COVID-19 nwere ekele maka uru nchebe nke ọgwụ mgbochi. Ekele dịrị ndị ọkà mmụta sayensị abụọ bụ isi ọrụ ha merela ọgwụ mgbochi mRNA bụrụ eziokwu. M na-esonyere ọtụtụ ndị ọzọ n'igosipụta ekele na-enweghị ngwụcha nye ha.